کد مطلب:45172 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:25

گنجینه پرسمان » سياست و حكومت

117ـ حكم جاسوس از نظر اسلام چيست؟

اسلام، دستور داده است با كساني كه به نفع بيگانگان جاسوسي ميكنند، به شدت و خشونت رفتار شود.
مرحوم مفيد در «ارشاد» مينويسد: هنگامي كه خبر شهادت اميرمؤمنان علي(ع) و بيعت مردم با فرزند او امام حسن مجتبي به معاويهبن ابي سفيان رسيد، جاسوساني را به عراق فرستاد، مردي از قبيلة «حِمْيَر» را به كوفه و ديگري از «بنيالقين» را به بصره گسيل داشت، تا اوضاع آن دوشهر را مرتباً به معاويه گزارش كنند و با تحريك مردم فتنه و شورش برپا سازند.
امام حسن(ع) از اين جريان مطلع گرديد، و هر دونفر را دستگير نمود، و دستور داد مرد حِميري را گردن زدند و به عامل خود در بصره نوشت جاسوس بصره را نيز به كيفر اعمال خود برساند. بعداً به معاويه چنين نوشت:
« امّا بعدُ فانّك دسسْتالرّجال للإحتيال و الإغتيال و ارصدْت الْعيون كانّك تحبّ اللّقاء و ما اوْشك ذلك فتوقعه انْشاءَ اللّه تعالي».
] گروهي را براي ايجاد فتنه و حيلهگري ميفرستي و جاسوساني را در كمين مينهي، گويا جنگ را دوست داري و در نزديكي آن شكي ندارم، منتظر باش كه به هم ميرسيم.[ (ارشاد مفيد / 170 ).
و همچنين اسلام دستور داده با «اهل ذمه» نيز كه در داخل كشور اسلامي بهنفع بيگانگان جاسوسي ميكنند، بهسختي و شدت رفتار شود و اين عمل نقض پيمان ذمه شمرده ميشود.
مرحوم محقق حلي در شرايع، در باب «شرائط اهل ذمه» ميگويد:
«آنان نبايد متعرض زنان و كودكان و اموال مسلمانان شوند ويا به نفع دشمنان جاسوسي و خبرچيني كنند و اگر يكي از اين كارها را انجام بدهند، نقض پيمان محسوب ميشود.» (شرايع الاسلام / كتاب الجهاد/ 329 ).
در كتاب «تذكرهالفقهاء» درباره شرايط «اهل ذمه» مينويسد:
«نبايد اخبار مسلمانان را به دشمنان آنها برسانند و آنان را به مخفيگاه مسلمانان راهنمائي كنند و اگر كسي يكي از اين كارها را انجام بدهد، پيمان خود را نقض كرده و خون و مال خود را براي مسلمانان مباح ساخته است، امان الهي و پيامبر او و مؤمنان از او به دور است.» (تذكره الفقهاء / 1 / 422 ).
و قاضي ابويوسف در كتاب «الخراج» در اين باره ميگويد:
«درباره جاسوسان سؤال كردي كه آنان از اهل ذمه و يا از كفار حربي و يا از مسلمانان ميباشند؟ اگر از كفار حربي باشند و يا از اهل ذمه يعني: از يهود، نصاري و مجوس، كه به دولت جزيه ميپردازند، حكمشان اعدام است، گردنشان را بزند و اگر از مسلمانان باشند، آنها را زنداني كن تا توبهكنند». (كتاب الخراج /205/206).

---

مباني حكومت اسلامي
آية الله جعفر سبحاني